De positie van schoolleider is (samen met die van de leerkracht) de belangrijkste factor voor het succes van leerlingen. Als schoolleider beïnvloed je de schoolcultuur, stel je de norm en ben je het voorbeeld voor je team. Vandaag kijken we naar het belang van vrijgevigheid, iets wat nauw verbonden is met dankbaarheid en een positief effect heeft op de relaties die je als schoolleider met je team opbouwt (Howells, 2013).
Het kost geen geld
Bij vrijgevigheid denken we toch al snel aan geld. En dat is zonde, want er zijn zoveel andere manieren om vrijgevig te zijn. Bovenaan het idee van vrijgevigheid staat waardering. Het gaat erom dat je waardering laat zien naar je personeel. En dat doe je sowieso niet met geld, want dat is vluchtig en onpersoonlijk.
Het tonen van vrijgevigheid in je schoolorganisatie is als alle andere kwaliteiten: wat je van je mensen wilt zien, moet je eerst zelf laten zien. Als je wilt dat je leerkrachten met waardering en compassie voor de klas staan dan moet je dit zelf ook doen. Zowel naar je personeel als naar jezelf.
Voor de ene schoolleider is het heel natuurlijk om mensen te bedanken. De één is van nature vrijgevig met tijd, kennis en positieve bemoediging. De ander is hier terughoudender in. Vaak overheerst toch nog de Calvinistische inslag: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Tijd om dit te doorbreken want positieve bemoediging werkt! Om je op weg te helpen hieronder een aantal tips en suggesties om mee te beginnen.
Suggesties voor vrijgevigheid buiten de les
- Het Jaarlijkse Teamuitje. Ik weet het, ik schrijf net dat het geen geld kost, begin ik met een teamuitje. Maar ook een teamuitje hoeft niet duur te zijn. Afhankelijk van de grootte van je team kun je het gewoon redden met een barbecue in de tuin of op het schoolplein. Desnoods neemt iedereen iets mee waardoor de kosten nog meer omlaag gaan. Zorg dat je tijdens dit teamuitje ook een mooie speech hebt. Niet te kort, niet te lang, maar geef iedereen een moment in de spotlight. Zeg waarom je specifiek dankbaar bent dat deze persoon in je team zit en welke eigenschappen je zo waardeert. Begin ruim van tevoren met het schrijven van deze speech zodat je er echt iets specifieks van kan maken!
- Complimenten & Ansichtkaartjes. Al eerder genoemd in de vijf tips voor zichtbaar leiderschap, maar het herhalen waard: zoek een manier om elke dag iemand te bedanken. Met volle aandacht iemand bedanken is een ongelofelijk krachtig middel om je waardering uit te spreken.
Suggesties voor vrijgevigheid in de professionele ruimte
- Autonomie binnen het professionele kader. Binnen je school zijn er vast gebieden waar mensen meer autonomie kunnen krijgen. Zoek die grenzen op, bespreek ze en geef je personeel het vertrouwen om binnen die ruimte zelf te handelen.
- Ruimte voor samenwerking. Wees vrijgevig in het organiseren van collegiale consultatie. De ruimte die je in je organisatie inricht om mensen bij elkaar te laten kijken is van enorm belang en zegt impliciet iets over hoe belangrijk je het leerproces in de klas vindt.
- Eigenaarschap over zaken. Als er commissies of werkgroepen zijn, geef ze dan je volledige steun. Stap zelf niet aan boord, wees vrijgevig met je vertrouwen in je mensen. Doordat mensen (mee) kunnen beslissen voelen ze zich gewaardeerd in hun professionaliteit.
- Vrijgevigheid in tijd: bijvoorbeeld een uitnodiging voor een informeel gesprek. Geld is tijd, wordt er weleens gezegd. Dus andersom is tijd ook geld. Dus als je tijd voor je mensen vrijmaakt, geef je ze in feite geld. Zonder dat het iets kost! Zorg dat je ruimte laat in je agenda om af en toe eens een informeel gesprek te kunnen voeren met een teamlid. Als je merkt dat de enige gesprekken die je voert gebeuren tijdens teamvergaderingen of functioneringsgesprekken? Dan wordt het eens tijd om verder te kijken naar manieren om wat ruimte in te bouwen voor meer gesprekken. Je teamlid bepaalt het karakter van het gesprek, ze moeten na afloop met een voldaan gevoel naar huis gaan.
Wees consequent
Het is enorm belangrijk om goed na te denken over deze vormen van vrijgevigheid. Welke vormen kun je consequent toepassen in jouw organisatie? Als je niet goed oplet loop je namelijk het gevaar dat de ansichtkaarten positief beginnen maar doodbloeden. Je bereikt dan het tegengestelde effect, want sommige mensen hebben wel een persoonlijk bedankje gehad, en andere mensen niet… voor je het weet denken mensen dat je partijdig bent en dat is nu juist niet je doel met deze acties.
Tot slot nog even dit
Investeren in je personeel op deze manier leidt tot meer waardering, loyaliteit en tevredenheid. Het zorgt ervoor dat je leerkrachten met plezier naar hun werk toekomen. En dat zorgt er weer voor dat je leerlingen met meer plezier in de lessen zitten. Op die manier leidt je vrijgevigheid tot een sneeuwbaleffect in je school. Onderzoek in het veld van de positieve psychologie laat steeds meer zien dat dankbaarheid een belangrijke factor is voor persoonlijk welbevinden voor degene die dankbaarheid uit (Waters & Stokes, 2015). Dus het is een win-winsituatie, je helpt jezelf en je personeel ermee!
Heb je nog andere manieren waarop je dankbaarheid uit naar je personeel?
