Heb je ook moeite om je leerlingen een boeiend verhaal te laten schrijven? De één komt niet op gang en de ander weet niet te stoppen. En vervolgens zit je na afloop weer te staren naar die stapel nakijkwerk. Het nakijken van een stelopdracht is een hele opgaaf. Tuurlijk, een ellenlang verhaal lukt nog wel. Twee ook nog wel. Maar na drie? Of vier? Hoe zorg je toch dat die leerlingen een mooi verhaal schrijven? De oplossing is de verhalenberg.
Een bekend begrip in het Engelstalige onderwijs: de story mountain (Arnilah & Astari, 2022). Leer kinderen verhalen schrijven volgens de opbouw van begin-midden-eind. Een handige manier om je stelopdrachten vorm te geven en leerlingen ook daadwerkelijk creatief te leren schrijven. In plaats van een weinig inspirerende opdracht uit de methode. Of als tijdvuller. Zie hier: de verhalenberg, het antwoord op deze problemen.
Hoe werkt de verhalenberg?
In de bijgevoegde bestanden vind je een Powerpointpresentatie en een pdf pakket om je op weg te helpen. Leerlingen hebben allemaal een eigen kopie van de verhalenberg. Heb je bijvoorbeeld net een spannende geschiedenisles achter de rug? Of wil je de fantasie van je leerlingen prikkelen na een les over insecten? Leer ze met deze strategie om op een gestructureerde wijze een boeiend verhaal te schrijven over deze onderwerpen.
Als instructie voor het schrijven van een verhaal gebruik je de volgende stappen:
- Vertel in een paar zinnen wat er in je verhaal gaat gebeuren per stap op de berg.
- Schrijf vervolgens iets over je hoofdpersonen.
- Beschrijf in een paragraaf het gehele verhaal.
- Schrijf nu je eerste schets van je verhaal.
De verhalenberg helpt leerlingen met de bekende problemen van creatief schrijven: de leerling die niet op gang komt, de leerling die eindeloos schrijft zonder ergens te komen of de leerling die weinig variatie of fantasie weet te gebruiken. Door hen te helpen met het structureren voordat ze aan hun verhaal beginnen kun je hier inhoudelijk op coachen en ze in een nieuwe richting duwen. Eén van creativiteit en inhoud. Zodat ze een verhaal schrijven waar ze trots op kunnen zijn.
Waarom is een stelopdracht zo effectief?
Het schrijven van een verhaal biedt de kans tot geïntegreerd onderwijs: geen losse spelling les of woordenschat les, maar integratie. Een taalmethode is qua opzet vaak zo ingedeeld dat het gaat om het geïsoleerd oefenen van deelvaardigheden. Het grotere doel achter elke taalmethode is geletterdheid in de breedste zin van het woord. Maar toch merk je vaak in de klas dat leerlingen een spellingles heel goed maken, maar het spellingdictee een stuk minder. We oefenen namelijk wel het invullen van de opdrachten, maar niet het internaliseren van de spellingwoorden.
Het zelf schrijven van teksten is een veel effectievere manier om de taalvaardigheid van je leerlingen te vergroten. Zeker als je dit integreert in de zaakvakken. Leren in samenhang en effectieve integratie van spelling en woordenschat. Een mooi boek dat hier meer tips voor geeft, is Thema’s en Taal (Pompert, 2004).
Alternatieve werkvorm
Een andere manier om via de verhalenberg tot een goed verhaal te komen is de “snowflake method” (Ingermanson, 2014). Vrij vertaald: de sneeuwvlokjes-methode. Kort gezegd is elk sneeuwvlokje uniek. Zodra je er één onder de microscoop bekijkt zie je dat de vertakkingen van een sneeuwvlokje eindeloos doorgaan. Op eenzelfde manier kun je ook je verhaal laten vertakken:
- Laat je leerlingen de verhalenberg bestuderen. Vervolgens beschrijven ze in één zin hun complete verhaal. Dus bijvoorbeeld: “Johan wint op een dag de loterij, besluit een tropisch eiland te komen, maar komt tot de ontdekking dat geld niet gelukkig maakt als hij al z’n vrienden kwijt raakt uit arrogantie.
- Vervolgens wordt er vanuit deze ene zin een paragraaf geschreven.
- Deze paragraaf wordt vervolgens weer opgesplitst in zinnen.
- Deze zinnen worden ook weer verdeeld in paragrafen. De leerlingen beschikken nu over een overzicht wat er in hun verhaal moet gebeuren. Afhankelijk van de leeftijd van je leerlingen kun je stap 3 en 4 herhalen tot de nodige diepgang is bereikt.
- Check met de verhalenberg of je een goeie opbouw in je verhaal hebt. Hussel anders de volgorde van je verhaal door elkaar tot het klopt.
- Schrijf je verhaal!
Je leest het – met een beetje creativiteit zijn de mogelijkheden eindeloos om er echt wat gaafs van te maken. En als het straks weer november is zijn er vast wel leerlingen in je school die mee willen doen met het “Young Writer Program” van NaNoWriMo. En voor je het weet heb je opeens gepubliceerde boeken in je school liggen!
Download
-
Verhalenberg Pakket
A4
Een pakket met daarin alle materialen om de verhalenberg in te zetten in je schrijfonderwijs.
-
Verhalenberg Presentatie
Een presentatie waarin de verhalenberg wordt uitgelegd. Bruikbaar om met de klas doorheen te lopen tijdens een schrijfles.
Zelfs de leerlingen die normaal nooit tot het schrijven van een verhaal komen zullen opeens versteld staan van hun eigen kunnen. Het fabeltje dat ze geen fantasie hebben of niet kunnen schrijven moet uit de wereld geholpen worden. Iedereen kan creatief schrijven! Het is soms handig om een leidraad te hebben die je op weg helpt om een lastige opdracht als “schrijf maar een verhaal” tot een goed resultaat te brengen.
