In veel gesprekstrainingen wordt er geoefend met een rollenspel. Natuurlijk is dat belangrijk: in een veilige omgeving kun je op die manier een strategie of vaardigheid rustig uitproberen op een welwillende medecursist. In de werkelijkheid gaat het vaak anders. Vandaag daarom twee tips die je in kunt zetten als het er emotioneel aan toegaat in een gesprek.
1. Gevoel komt van rechts
In gesprekken kun je soms heel snel voelen dat er iets niet helemaal lekker zit. Mensen zijn kortaf of reageren juist zeer emotioneel. Benoem dat gevoel en vraag of het goed zit.
Vervolgens hoef je vaak niets anders te doen dan achterover te leunen. Waarom? Eenvoudig, gevoel komt van rechts dus heeft voorrang. Om tot een goed gesprek te komen moeten eerst alle emoties opgeruimd worden. Dat betekent soms dat het er heftig aan toe kan gaan in een gesprek en dat er veel tijd nodig kan zijn om de lucht te klaren. En daar is helemaal niets mis mee. Als je echt iets wilt bereiken in een gesprek moeten emoties namelijk opgeruimd zijn, zodat mensen weer met meer verstand naar de dingen kunnen kijken. Het is daarom ook belangrijk dat je in een gesprek ook niet in de weerstand of verdediging schiet als mensen hun emoties uiten. Je hoeft helemaal niet te zeggen of je het ermee eens of oneens bent. Alleen instemmend knikken of “OK” zeggen is genoeg. Als mensen stil vallen kun je ook rustig vragen of er nog andere dingen zijn die ze dwars zitten. Probeer op deze manier alle gevoelens uit te vragen die er bij mensen spelen. Pas daarna is er namelijk ruimte om naar de inhoud van het gesprek te gaan.
2. Eerst links rijden, dan pas rechts
Als we in de verkeersregels blijven denken is een andere manier om hiernaar te kijken, dus eerst aansluiten, dan overnemen. Door de emoties op te helderen ontstaat er daarna ruimte. Kort gezegd betekent het dat een gesprek begint en dat je geen ruimte in het gesprek kan innemen. Je gaat eerst aansluiten bij de ander (links rijden). Pas als je merkt dat de ander zich gehoord voelt, kun je proberen wat ruimte in te nemen en richting te bepalen (rechts rijden).
Je zult merken dat het toepassen van deze twee technieken je een solide basis geven voor een breed scala aan gesprekken. Denk aan:
- Het bespreken van onvoldoende functioneren van een leerkracht.
- Het zittenblijven van een leerling.
- Vertellen dat iemand geen verlenging van het contract krijgt.
Het gesprek is natuurlijk nooit zwart-wit. Eenmalig ruimte geven voor de emotie betekent niet dat het daarna opgelost is en je alle ruimte in kunt nemen die je nodig hebt. Je zult soms even terug moeten naar het gevoel omdat het weer de kop op steekt. Dat kan ook rustig een dag (of paar dagen) later zijn. Geef mensen daarom altijd de ruimte om nog terug te kunnen komen op het gesprek. Zeker bij “groot” nieuws (zoals het niet verlengen van een contract, of het zittenblijven van een leerling) overval je iemand. Dit roept emotie op. Afhankelijk van de persoon is dit direct of vertraagd. Geef voor allebei de ruimte omdat je op die manier laat zien dat je professioneel toegankelijk bent voor de mensen met wie je werkt.
