Inmiddels werken bij mijn weten haast alle scholen in Nederland (en een groeiend aantal Vlaamse scholen) handelingsgericht. Deze aanpak is gericht op onderwijsbehoeften in relatie tot lesdoelen en flexibel genoeg om dit passend te maken voor elke individuele school (Pameijer, 2018). Toch is het soms lastig om een leerling in beeld te houden. Vandaar, net als wanneer je op reis gaat, vandaag een document waar alle belangrijke gegevens in gevangen zijn: het leerlingpaspoort!
Graag draag ik bij aan het passender maken van onderwijs. Een belangrijk onderdeel in het hele proces is communicatie. Hoeveel beginnende ouders krijgen niet gekscherend de opmerking “Ja, er zit geen handleiding bij!” als ze met hun kersverse baby huiswaarts gaan. En dat klopt, maar toch… Iedereen heeft een handleiding, een manier waarop je het beste leert en presteert. Deze handleiding ligt niet vast, maar het is belangrijk te erkennen dat bepaalde strategieën bij bepaalde leerlingen de voorkeur genieten.
Onderzoek herhaaldelijk zien dat de persoonlijke relatie tussen de docent en de leerling van doorslaggevend belang is voor hogere onderwijsopbrengsten (Hattie, 2009). Toch is het niet onbelangrijk om te kijken naar het proces waarop informatie over de leerling wordt verzameld en geborgd. Immers, een goede relatie is gebaseerd op vertrouwen en op “elkaar leren kennen”. Dus waarom zouden we in onze scholen geen gebruik maken van de waardevolle informatie die we gaandeweg opdoen over onze leerlingen?
En dat is precies waar dit leerlingpaspoort zo goed van pas komt. Door het als “werkdocument” te gebruiken (een leerling is immers nooit “af”) voorkomen we ook de hoge druk om het “goed” te hebben. Immers, wat vandaag werkt bij een leerling werkt morgen misschien niet meer.
Ja, natuurlijk zijn er al handelingsplannen. En groepsplannen. En groepsoverzichten. Maar voor sommige specifieke leerlingen heb je soms net even behoefte aan iets “meer”. Een handelingsplan is heel specifiek en gericht op leerdoelen. Een leerlingpaspoort is gericht op hoe deze leerling het beste leert en wat deze leerling nodig heeft om tot bloei te komen. En daarmee gaan deze twee documenten dus hand in hand. Waar een handelingsplan gemiddeld zo’n vijf keer per jaar aangepast wordt is het voldoende om een leerlingpaspoort twee keer per jaar aan te passen.
Dus ben je leerkracht, Ib’er of zorgcoördinator? Dan hoop ik dat dit leerlingpaspoort je een steuntje in de rug kan geven zodra je een gesprek aangaat met collega’s of ouders over een bepaalde leerling waarbij het lek misschien nog niet helemaal boven is. Uit persoonlijke ervaring kan ik zeggen dat dit paspoort me vaak heeft geholpen om in een overleg verder te komen, om te kijken wat werkt, wat de leerling nodig heeft en daar vandaan verder te gaan.
Hoe je dit leerlingpaspoort zelf verder in wilt vullen laat ik aan elke individu. Zelf vind ik het erg prettig om mij te verplaatsen in de leerling en te schrijven vanuit de eerste persoon of derde persoon, dus bijvoorbeeld “Ik heb soms opvliegers, maar het helpt dan enorm om…” of “Rick leert het beste als hij…”
Op die manier blijven we namelijk weg van denken in beperkingen – en dat is heel erg handelingsgericht. Het voorbeeld dat je hieronder kunt downloaden is geschreven richting het Primair Onderwijs. Een leerlingpaspoort is waarschijnlijk haast nog waardevoller in het Voortgezet Onderwijs waar een leerling meerdere docenten per dag ziet. Met wat kleine wijzigingen in de titels is dit echter geen probleem en is het paspoort een eenvoudige manier om de pertinentste strategieën te vangen, zodat iedere vakdocent in een oogopslag weet hoe te handelen. Veel succes ermee!
-
Leerlingpaspoort Uitlegblad
A4
Dit uitlegblad geeft op één A4 weer hoe het leerlingpaspoort ingevuld kan worden.
-
Leerlingpaspoort
A4
Het leerlingpaspoort waar langdurige strategieën en benaderingen genoteerd kunnen worden voor de individuele leerling.
-
Leerlingpaspoort A4
Het leerlingpaspoort waar langdurige strategieën en benaderingen genoteerd kunnen worden voor de individuele leerling.
